1.5.8 Fungsi, SPM Praktis (Soalan Pendek)


Soalan 22 (3 markah):
Rajah menunjukkan graf bagi fungsi f : x → |1 – 2x| untuk domain –2 ≤ x ≤ 4.

Rajah

Nyatakan
(a) objek bagi 7,
(b) imej bagi 3,
(c) domain bagi 0 ≤ f(x) ≤ 5.

Penyelesaian:
(a)
Objek bagi 7 ialah 4.

(b)
f (x) = |1 – 2x|
f (3) = |1 – 2(3)|
= |1 – 6|
= |–5|
= 5

Imej bagi 3 ialah 5.

(c)
|1 – 2x| = 5
1 – 2x = ±5
Diberi apabila f(x) = 5, x = –2.

Apabila f(x) = –5
1 – 2x = –5
2x = 6
x = 3

Domain: –2 ≤ x ≤ 3.



Soalan 23 (4 markah):
Diberi fungsi g : x → 2x – 8, cari
( a )  g 1 ( x ), ( b ) nilai p dengan keadaan  g 2 ( 3p 2 )=30.

Penyelesaian:
(a)
Katakan y=g( x ) =2x8 2x8=y  2x=y+8    x= y+8 2 Maka,  g 1 ( x )= x+8 2

(b)
g( x )=2x8 g 2 ( x )=g[ g( x ) ]  =g( 2x8 )  =2( 2x8 )8  =4x168  =4x24 g 2 ( 3p 2 )=30 4( 3p 2 )24=30 6p=54 p=9

1.6.4 Fungsi, SPM Praktis (Soalan Kertas 2)


Soalan 7 (8 markah):
Diberi bahawa g : x → 2x – 3 dan h : x → 1 – 3x.
(a) Cari
(i) h (5)
(ii) nilai k jika  g( k+2 )= 1 7 h( 5 ),
(iii) hg(x).
(b) Seterusnya, lakarkan graf y = | hg(x) | untuk –1 ≤ x ≤ 3.
Nyatakan julat bagi y.

Penyelesaian:
(a)(i)
h( x )=13x h( 5 )=13( 5 )    =14

(a)(ii)
g( x )=2x3 g( k+2 )= 1 7 h( 5 ) 2( k+2 )3= 1 7 ( 14 ) 2k+43=2 2k=3 k= 3 2


(a)(iii)
g( x )=2x3, h( x )=13x hg( x )=h( 2x3 )  =13( 2x3 )  =16x+9  =106x

(b)
y = |hg(x)|,
y = |10 – 6x|
Julat bagi y : 0 ≤ y ≤ 16





1.5.7 Fungsi, SPM Praktis (Soalan Pendek)


1.5.7 Fungsi, SPM Praktis (Soalan Pendek)

Soalan 19:
Diberi g : x 3 x 5 2 x + 7
Fungsi g ditakrifkan untuk semua nilai x kecuali x = a. Cari niali a.

Penyelesaian:
Diingatkan bahawa g (x) tidak tertakrif jika penyebut = 0 iaitu [2x + 7 = 0]
2x + 7 = 0
2x = –7
x = 7 2

Apabila x = 7 2 , g (x) tidak tertakrif
atau g (x) ditakrifkan untuk semua nilai x kecuali
x= 7 2 , maka a= 7 2


Soalan 20:
Diberi bahawa fungsi f : x → 3x+ 2. Cari nilai
(a) f (2)
(b) f (– 5)
(c) f (⅓) 

Penyelesaian:
 



Soalan 21:
Jika f : xx2 + 3x+ 2, ungkapkan setiap yang berikut dalam sebutan x:
(a) f (2x)
(b) f (3x+ 1)
(c) f (x2)
 
Penyelesaian:
 


1.5.6 Fungsi, SPM Praktis (Kertas 1, soalan pendek)


Soalan 16:
Diberi fungsi h : x → 3x + 1, dan gh : x → 9x2 + 6x – 4, cari
(a) h-1 (x),
(b) g(x).

Penyelesaian:
(a)
Katakan  h 1 ( x )=y, oleh itu  h( y )=x        3y+1=x             3y=x1               y= x1 3    h 1 ( x )= x1 3 h 1 :x x1 3

(b)
g[ h( x ) ]=9 x 2 +6x4 g( 3x+1 )=9 x 2 +6x4 Katakan y=3x+1 oleh itu  x= y1 3      g( y )=9 ( y1 3 ) 2 +6( y1 3 )4             = 9 ( y1 ) 2 9 +2( y1 )4             = y 2 2y+1+2y24             = y 2 5  g( x )= x 2 5


Soalan 17:
Diberi bahawa fungsi  f : x → 6x + 1. Cari nilai p jika f (4) = 4p + 5.

Penyelesaian:
f : x → 6x+ 1
f (x) = 6x + 1
f (4) = 6(4) + 1
f (4) = 25

f
(4) = 4p + 5
25 = 4p + 5
4p = 25 – 5 = 20
p = 20/4 = 5



Soalan 18 (4 markah):
Rajah menunjukkan hubungan antara set A, set B dan set C.

Rajah

Diberi bahawa set A dipetakan kepada set B oleh fungsi  x+1 2 dan dipetakan kepada set C oleh fg : xx2 + 2x + 4.
(a) Tulis fungsi yang memetakan set A kepada set B dengan menggunakan tatatanda fungsi.
(b) Cari fungsi yang memetakan set B kepada set C.

Penyelesaian:

(a)
g:x x+1 2

(b)

g( x )= x+1 2 fg( x )= x 2 +2x+4 f[ g( x ) ]= x 2 +2x+4 f( x+1 2 )= x 2 +2x+4 Katakan  x+1 2 =y x+1=2y x=2y1 f( y )= ( 2y1 ) 2 +2( 2y1 )+4 f( y )=4 y 2 4y+1+4y2+4 f( y )=4 y 2 +3 f( x )=4 x 2 +3 Maka, fungsi yang memetakan set B  kepada set C ialah f( x )=4 x 2 +3.

1.5.5 Fungsi, SPM Praktis (Soalan Pendek)


Soalan 13:
Diberi fungsi g(x) = 3x dan h(x) = mnx, dengan keadaan m dan n ialah pemalar.
Ungkapkan m dalam sebutan n dengan keadaan hg(1) = 4.

Penyelesaian:
hg( x )=h( 3x )          =mn( 3x )          =m3nx hg( 1 )=4 m3n( 1 )=4 m3n=4 m=4+3n


Soalan 14:
Diberi fungsi g : x → 3x – 2, cari  
(a) nilai x apabila g(x) memeta kepada diri sendiri,
(b) nilai k dengan keadaan g(2 – k) = 4k.

Penyelesaian:
(a)
  g( x )=x 3x2=x 3xx=2      2x=2         x=1

(b)
      g( x )=3x2 g( 2k )=4k 3( 2k )2=4k 63k2=4k        7k=4              k= 4 7


Soalan 15:
Diberi fungsi f : xpx + 1, g : x → 3x – 5 dan fg(x) = 3px + q.  
Ungkapkan p dalam sebutan q.

Penyelesaian:
f( x )=px+1, g( x )=3x5 fg( x )=p( 3x5 )+1          =3px5p+1 Diberi fg( x )=3px+q 3px5p+1=3px+q       5p+1=q            5p=q1               5p=1q                 p= 1q 5

1.6.3 Fungsi, SPM Praktis (Soalan Kertas 2)


Soalan 5:
Fungsi f ditakrifkan oleh f:x 1+x 1x ,x1.  Cari  f 2 , f 3 , f 4  dan seterusnya tulis fungsi bagi  f 51  dan  f 52 .

Penyelesaian:
f( x )= 1+x 1x ,x1 f 2 ( x )=f[ f( x ) ]=f( 1+x 1x )  = 1+( 1+x 1x ) 1( 1+x 1x ) = 1x+1+x 1x 1x1x 1x  = 2 2x = 1 x f 3 ( x )=f[ f 2 ( x ) ]=f( 1 x )  = 1+( 1 x ) 1( 1 x ) = x1 x x+1 x  = x1 x+1 f 4 ( x )=f[ f 3 ( x ) ]=f( x1 x+1 )   = 1+( x1 x+1 ) 1( x1 x+1 ) = x+1+x1 x+1 x+1x+1 x+1   = 2x 2 =x f 5 ( x )=f[ f 4 ( x ) ]=f( x )= 1+x 1x ( berulang ) f 51 ( x )= f 3 [ f 48 ( x ) ]= f 3 ( x )  = x1 x+1 f 52 ( x )= f 4 [ f 48 ( x ) ]= f 4 ( x )=x



Soalan 6:
Dalam rajah di bawah, fungsi g memetakan set P kepada set Q dan fungsi h memetakan set Q kepada set R.



Cari
(a) dalam sebutan x, fungsi
(i) yang memetakan set Q kepada set P,
(ii) h(x).

(b) nilai x dengan keadaan gh(x) = 8x + 1.


Penyelesaian:
(a)(i)
g( x )=3x+2 Katakan  g 1 ( x )=y g( y )=x 3y+2=x         y= x2 3 g 1 ( x )= x2 3

(a)(ii)
hg( x )=12x+5 h( 3x+2 )=12x+5 g( x )=3x+2 Katakan u=3x+2    x= u2 3 h( u )=12( u2 3 )+5    =4u8+5    =4u3 h( x )=4x3

(b)
gh( x )=g( 4x3 )  =3( 4x3 )+2  =12x9+2  =12x7 12x7=8x+1    4x=8  x=2

1.6.2 Fungsi, SPM Praktis (Soalan Kertas 2)


Soalan 3:
Fungsi f dan g ditakrifkan oleh
f : x 2 x 3 g : x 2 x ; x 0
Ungkapkan dalam bentuk yang serupa
(a) ff,
(b) gf,
(c) f2 , Hitungkan nilai x supaya ff(x) = gf(x).

Penyelesaian:
(a)
f f ( x ) = f [ f ( x ) ]   = f ( 2 x 3 )   = 2 ( 2 x 3 ) 3   = 4 x 9 Jadi,  f f : x 4 x 9


(b)
g f ( x ) = g [ f ( x ) ]    = g ( 2 x 3 )    = 2 2 x 3 Jadi,  g f : x 2 2 x 3

(c)
Katakan  f 1 ( x ) = y , maka f ( y ) = x    2 y 3 = x    y = x + 3 2 maka   f 1 ( x ) = x + 3 2 f 1 : x x + 3 2 Apabila  f f ( x ) = g f ( x ) , 4 x 9 = 2 2 x 3 ( 4 x 9 ) ( 2 x 3 ) = 2 8 x 2 30 x + 27 = 2 8 x 2 30 x + 25 = 0 ( 4 x 5 ) ( 2 x 5 ) = 0 4 x 5 = 0    atau     2 x 5 = 0 x = 5 4  atau    x = 5 2


Soalan 4:
Fungsi f dan g ditakrifkan oleh
f ( x ) = 3 x 2 g ( x ) = 3 x , x 0 Cari (a)  f 1 ( 2 ) , (b) g f ( 3 ) , (c) fungsi  h  jika diberi  h f ( x ) = 3 x + 2 , (d) fungsi  k  jika diberi  f k ( x ) = 4 x 7.

Penyelesaian:
(a)
Katakan  f 1 ( 2 ) = x , maka f ( x ) = 2   3 x 2 = 2     3 x = 4   x = 4 3 f 1 ( 2 ) = 4 3

(b)
g f ( 3 ) = g [ 3 ( 3 ) 2 ]     = g ( 11 )     = 3 11

(c)
h [ f ( x ) ] = 3 x + 2 h ( 3 x 2 ) = 3 x + 2 Katakan  y = 3 x 2 Maka   x = y + 2 3 h ( y ) = 3 ( y + 2 3 ) + 2     = y + 2 + 2     = y + 4 Maka  h ( x ) = x + 4

(d)
f [ k ( x ) ] = 4 x 7 3 k ( x ) 2 = 4 x 7 3 k ( x ) = 4 x 5 k ( x ) = 4 x 5 3

Bab 1 Fungsi

          1.2.2    Fungsi

(C) Domain, Kodomain, Objek, Imej, dan Julat bagi Suatu Fungsi
Contoh 3:
Gambar rajah anak panah di atas mewakili satu fungsi f : x → 2 x2 – 5. Nyatakan
(a)    domain,
(b)   julat,
(c)    imej bagi –2,
(d)   objek bagi,
            (i)     –3,
            (ii)   –5.

Penyelesaian:
(a)    Domain = {–2, –1, 0, 1, 2}.
(b)   Julat = {–5, –3, 3}.
(c)    Imej bagi –2 ialah 3.
(d)   (i) Objek bagi –3 ialah 1 dan –1.
            (ii)   Objek bagi –5 ialah 0.


(D)  Fungsi Nilai Mutlak
1.      Tanda |  | menandakan nilai mutlak bagi suatu nombor. Secara amnya, nilai mutlak bagi nombor x, iaitu | x|, ditakrifkan seperti berikut.

| x |={ x jika x0 x jika x<0  

2.      Ini bermakna tanda bagi suatu nilai mutlak sentiasa positif.
3.      | x | dibaca sebagai modulus bagi x.
4.      Nilai mutlak bagi fungsi f( x) ialah nilai berangka bagi f(x) dan ditandakan sebagai | f(x)|.

| f(x) |={ f(x) jika f(x)0 f(x) jika f(x)<0

Contoh 4:
Diberi fungsi f: x|x + 2|.
(a)    Cari imej bagi –4, –3, 0, dan 2.
(b)   Lakarkan graf bagi f (x) bagi domain –4 ≤ x ≤ 2.
Seterusnya, nyatakan nilai julat f (x) berdasarkan domain yang diberi.

Penyelesaian:
(a)
Diberi f (x) = |x + 2|
Imej bagi –4 ialah f(–4) = | –4 + 2| = | –2| = 2
Imej bagi –3 ialah f(–3) = | –3 + 2| = | –1| = 1
Imej bagi 0 ialah f(0) = | 0 + 2| = | 2 | = 2
Imej bagi 2 ialah f(2) = | 2 + 2| = | 4 | = 4

(b)
Daripada (a),
f(–4) = 2
f(–3) = 1
f(0) = 2
f(2) = 4
Tentukan titik supaya graf menyentuh paksi-x.
Pada paksi-x,f (x) = 0
|x + 2| = 0
x+ 2 = 0
x= –2

Oleh itu, julat bagi nilai f (x) ialah 0 ≤ f(x) ≤ 4.


Bab 1 Fungsi


1.2.1 Fungsi
 
(A)  Fungsi Sebagai Sejenis Hubungan Khas
1.   Dalam sesuatu fungsi, semua objek dalam domain mesti dipadankan dengan hanya satu unsur dalam kodomain. Tetapi, semua unsur dalam kodomain tidak semestinya dipadankan dengan unsur dalam domain.
2.   Fungsi ialah hubungan khas dengan setiap objek dalam domain mempunyai hanya satu imej. Bukan semua hubungan ialah fungsi.
3.   Hubungan satu kepada satu dan hubungan banyak kepada satu ialah fungsi


Contoh:




 


(B) Tatatanda Fungsi
Dalam tatatanda fungsi, sesuatu fungsi boleh diwakili oleh huruf abjad seperti f, g, dan sebagainya. Misalnya, fungsiyang memetakan objek x dalam domain kepada imej y dalam julat doleh ditulis sebagai
f : xatau (x) = y


Seperti yang ditunjukkan dalam rajah di atas, fungsi f : XY, setiap unsur x dalam domain mempunyai satu imej yang unik dalam kodomain Y.

Contoh 1:
Diberi fungsi f : x → 5x + 1, cari nilai bagi
(a) f (2)
(b) f (–3)
(c) f ( 2 5 )  

Penyelesaian:
(a)
 f (x) = 5x + 1
 (2) = 5(2) + 1 = 11

(b)
 f (x) = 5x + 1
 f (–3) = 5 (–3) + 1 = –14

(c)
f (x) = 5x + 1
f ( 2 5 ) = 5 ( 2 5 ) + 1 = 3



Contoh 2:
Suatu fungsi x ditakrifkan sebagai
f : x 5 2 x 1 , x k .  
Cari nilai k.

Penyelesaian:
f( x )= 5 2x1 , xk f( x ) tidak tertakrif apabila 2x1=0 oleh itu, 2x10    2x1  x 1 2 Maka k= 1 2


Bab 1 Fungsi


Bab 1 Fungsi

1.1 Hubungan
1.   Hubungan memasangkan unsur-unsur dalam set A(domain) dengan unsur-unsur dalam set mengikut definasi hubungan itu.
2.   Hubungan boleh diwakilkan dalam 3 bentuk:
(a)   Pasangan bertertib
(b)    Gambar rajah anak panah
(c)    Graf