Bab 1 Fungsi


1.1a Domain and Kodomain
  1. Dalam hubungan antara satu set dengan set yang lain, set pertama dikenali sebagai  domain dan set kedua dikenali sebagai kodomain.
  2. Unsur-unsur dalam domain dinamakan objek, manakala unsur-unsur dalam kodomain dipadankan dengan objek dinamakan imej.
  3. Unsur-unsur dalam kodomain tidak dipadankan dengan objek adalah bukan imejnya.
  4. Semua imej dalam kodomain boleh ditulis sebagai satu set dinamakan julat.
 
Contoh:


Domain = {3, 4, 5}
Kodomain = {7, 9, 12, 15}
Julat = {9, 12, 15} [7 bukan satu imej kerana ia tidak dipadankan dengan sebarang objek]

3 ialah objek bagi 9, 12 dan 15.
4 ialah object bagi 12.
5 ialah object bagi 15.

9, 12 dan 15 ialah imej bagi 3.
12 ialah imej bagi 4.
15 ialah imej bagi 5.
 

Bab 1 Fungsi

1.4 Fungsi Songsangan
Untuk mencari fungsi songsangan, f −1 (x) atau f (x) 
• Letakkan fungsi sama dengan y.
• Susun semula untuk menjadikan x dalam sebutan y.
• Tulis semula f −1 (x) dengan menggantikan y oleh x.

Contoh 1:
Diberi f (x) = 5x − 4, cari fungsi songsangan.

Penyelesaian:




Contoh 2:
Cari fungsi songsangan bagi setiap fungsi yang berikut
(a) f (x ) → 4 – 7x
(b) f(x)= 2x+5 3  

Penyelesaian:




Contoh 3:
Cari fungsi songsangan bagi setiap fungsi yang berikut
(a) f(x)= 5 7x (b) f(x)= 2 3x  

Penyelesaian:



Bab 1 Fungsi

1.3d Cari Fungsi Baru dengan Menggunakan Fungsi Gubahan yang  diberi(Kes B : Fungsi kedua diberiSoalan susah. Pastikan anda cuba!
Contoh 1 (Kaedah Penggantian):
Suatu fungsi f ditakrifkan oleh f : x x + 2.
Cari fungsi g jika  gf: xx2 + 3x + 5.
[
Perhatian: Fungsi kedua f diberi, gantikan y = x + 2]

Penyelesaian:



Contoh 2 (Kaedah Penggantian):
Suatu fungsi f ditakrifkan oleh f : x x – 1.
Cari fungsi g jika  gf:x 4 x+2 ,x2.
[
Perhatian: Fungsi kedua f diberi, gantikan y = x – 1]

Penyelesaian:



Bab 1 Fungsi

1.3c Cari Fungsi Baru dengan Menggunakan Fungsi Gubahan yang  diberi (kes A : Fungsi pertama diberi)

Contoh 1:
Suatu fungsi f ditakrifkan oleh f : x 2x + 5 . 
Cari fungsi g jika fg : x
3x 8 .
[Perhatian: Fungsi pertama f diberi]

Penyelesaian:




Contoh 2:
Suatu fungsi f ditakrifkan oleh f:x 2 x . 
Cari fungsi g jika  fg : x
x 2 + 1 .
[Perhatian: Fungsi pertama f diberi]

Penyelesaian:



Bab 1 Fungsi

1.3b Fungsi Gubahan (Kaedah Perbandingan) Contoh Soalan

Contoh 1:
Diberi f : xhx + k, g : x → (x + 1)2 + 4 dan fg : x→ 2(x + 1)2 + 5. Cari
(a) nilai g 2 (2),
(b) nilai h dan nilai k.

Penyelesaian:



Contoh 2:
Diberi f : x → 1 – x dan g : xpx2 + q. Jika fungsi gubahan gf ditakrifkan oleh gf : x→ 3x2 – 6x + 5, cari
(a) nilai p dan nilai q,
(b) nilai g 2 (−1).

Penyelesaian:



Bab 1 Fungsi


1.3a Fungsi Gubahan

  Jika fungsi f : XY,
  dan fungsi g : YZ,
  maka, fungsi gubahan gf: XZ




Soalan 1:
Diberi fungsi f : x → 2x + 5 dan g : xx2 – 1, cari gf (2)

Penyelesaian:
f (x) = 2x + 5
f (2) = 2(2) + 5 = 9
gf (2) = g [f (2)] = g (9)
 
g(x) = x2– 1
gf(2) = g(9) = 92 – 1 = 80



Soalan 2:
Jika : xx + 5 dan g : xx2 + 2x + 3, cari
(a) nilai gf (2),
(b) nilai fg (2 ),
(c) fungsi gubahanfg,
(d) fungsi gubahan gf,
(e) fungsi gubahan
 g2,
(f) fungsi gubahan f 2.
 
Penyelesaian:


Pembetulan bagi (c)
fg( x )=f( x 2 +2x+3 )  =( x 2 +2x+3 )+5  = x 2 +2x+3+5  = x 2 +2x+8



Pembetulan bagi (e)
g 2 ( x )=gg( x ) =g( x 2 +2x+3 ) = ( x 2 +2x+3 ) 2 +2( x 2 +2x+3 )+3 = x 4 +2 x 3 +3 x 2 +2 x 3 +4 x 2 +6x +3 x 2 +6x+9 = x 4 +4 x 3 +10 x 2 +12x+9

Bab 1 Fungsi

1.1c Jenis Hubungan
1. Hubungan boleh dikelaskan kepada 4 jenis, iaitu:
(a)  Hubungan satu kepada satu
(b)  Hubungan satu kepada banyak
(c)  Hubungan banyak kepada satu
(d)  Hubungan banyak kepada banyak




Bab 1 Fungsi

1.5 Fungsi, SPM Praktis (Soalan Pendek)

Soalan 10:
Jika g:x mx x3 ,x3 dan g 1 (5) = 14. Cari nilai m.

Penyelesaian:




Soalan 11 (Kaedah Bandingan):
Jika f:x mxn x2 ,x2 dan  f 1 :x 52x 2x ,x2. Cari nilai m dan n.

Penyelesaian:
f( x )= mxn x2 Katakan y= mxn x2 cari  f 1 ( x ) y( x2 )=mxn xy2y=mxn xymx=2yn pindah x ke  sebelah kiri
x( ym )=2yn x= 2yn ym f 1 ( x )= 2xn xm 2xn xm = 52x 2x bandingkan dengan f 1 ( x ) yang diberi × 1 1 n2x mx = 52x 2x maka, n=5, m=2

Soalan 12 (Kaedah Bandingan):
Diberi bahawa f:x 2h x3k ,x3k,  dengan keadaan h dan k ialah pemalar dan   f 1 :x 14+24x x ,x0. Cari nilai h dan k .

Penyelesaian:
f( x )= 2h x3k Katakan y= 2h x3k cari  f 1 ( x ) y( x3k )=2h xy3ky=2h xy=2h+3ky x= 2h+3ky y
f 1 ( x )= 2h+3kx x 2h+3kx x = 14+24x x bandingkan dengan f 1 ( x ) yang diberi 2h=14      3k=24 h=7            k=8


Bab 1 Fungsi

1.5 Fungsi, SPM Praktis (Soalan Pendek)

Soalan 8:
Cari fungsi songsangan f(x)= 3x+2 5x+3

Penyelesaian:
 f(x)= 3x+2 5x+3 katakan y= 3x+2 5x+3 y( 5x+3 )=3x+2 5xy+3y=3x+2 5xy3x=23y x( 5y3 )=23y x= 23y 5y3 f 1 ( x )= 23x 5x3 tukar y kepada x untuk cari  f 1 ( x ) 


Soalan 9:
(a) Jika f : xx – 2, cari f -1 (5), 
(b) Jika f:x x+9 x5 , x5, cari  f 1 (3). 

Penyelesaian:
(a)
f (x) = x– 2
Katakan y = f -1 (5)
f (y) = 5
y – 2 = 5
y = 7
oleh itu, f -1 (5) = 7

(b)
f(x)= x+9 x5 katakan y= f 1 (3) f(y)=3 y+9 y5 =3 y+9=3y15 2y=24 y=12 f 1 ( 3 )=7

Bab 1 Fungsi

1.5 Fungsi, SPM Praktis (Soalan Pendek)

Soalan 5:
Jika f : x → 2x + 1 dan  g:x 5 x ,x0. Cari fungsi gubahan gf,  fg dan nilai gf (4).

Penyelesaian:




Soalan 6:
Suatu fungsi f ditakrifkan oleh f : x 2x + 1.
Cari fungsi gjika fg:x 5x2 x+5 ,x5.

Penyelesaian:
[ Perhatian: Fungsi pertama diberi]




Soalan 7:
Suatu fungsi f ditakrifkan oleh  f:x 7 x .
Cari fungsi g jika  gf:x 10 2x+3 ,x 3 2 .

Penyelesaian:
[Perhatian: Fungsi kedua diberi, guna kaedah penggantian]